Cần đổi mới căn bản, toàn diện dạy và học Sinh học
04.2012
|
| Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển phát biểu tại Hội thảo |
Trong hai ngày 14- 15/4, tại Đồ Sơn (Hải Phòng), Bộ GD-ĐT tổ chức Hội thảo Quốc gia về giảng dạy môn Sinh học trong trường phổ thông, do Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển chủ trì. Tham dự còn có lãnh đạo các Vụ, Cục chức năng, các nhà quản lý, chuyên gia đầu ngành, GV các tỉnh thành trên toàn quốc.
Mục đích Hội thảo này là bàn thảo kỹ vấn đề dạy và học môn Sinh học trong nhà trường phổ thông hiện nay. Đồng thời, tổng kết những thành tựu nghiên cứu lý luận, thực tiễn giảng dạy, góp phần quan trọng trong việc xây dựng và triển khai thực hiện đề án “Đổi mới chương trình SGK sau năm 2015”, nhằm đổi mới một cách toàn diện dạy và học môn Sinh.
Ngày nay, trước thực tiễn phát triển rất nhanh chóng và đa dạng của khoa học công nghệ, đặc biệt là sự bùng nổ công nghệ thông tin và truyền thông, HS thường xuyên được tiếp cận với nhiều nguồn thông tin tri thức phong phú và hiện đại. Do đó, đòi hỏi dạy học phải quan tâm trang bị kiến thức rất cơ bản, đồng thời rèn luyện phương pháp tự học làm cơ sở cho sự nhận thức liên tục, học tập suốt đời của người học, không chỉ phát triển kiến thức, kỹ năng, thái độ mà phải thông qua đó hình thành năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề trong học tập và cuộc sống. Qua đó, rèn luyện kỹ năng sống của HS. Điều này, đòi hỏi nội dung các môn học, trong đó có Sinh học nói riêng phải đặt trong mối quan hệ phù hợp chung, tích hợp cao, gắn bó với thực tiễn và tăng tính thực hành. Việc kiểm tra, thi và đánh giá phải hướng tới phát triển năng lực của HS, thúc đấy đổi mới phương pháp dạy học.
Chính vì vậy, phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển chỉ đạo, Hội thảo cần xoay quanh 4 nội dung chính: Xác định rõ thành tựu, những hạn chế và những giải pháp mới cho chương trình SGK Sinh học phổ thông; Phân tích nguyên nhân của những thành tựu, hạn chế để thấy rõ vai trò, trách nhiệm của các cấp quản lý và GV đối với việc nâng cao chất lượng, hiệu quả dạy và học; Thống nhất định hướng giải pháp tăng cường năng lực dạy học Sinh học cho GV nhằm nâng cao chất lượng dạy và học; Cơ hội và thách thức trong đào tạo Sinh học hiện nay. Những ý kiến tâm huyết của các vị đại biểu sẽ góp phần quan trọng trong việc đổi mới công tác chỉ đạo, quản lý, tổ chức thực hiện dạy Sinh học trong các nhà trường phổ thông của đề án “Đổi mới chương trình SGK sau năm 2015”.
Các đại biểu tham dự
Hội thảo tầm cỡ Quốc gia đã thu hút 58 bài tham luận và chia thành 4 nhóm thảo luận chủ đề cốt yếu. Nhiều vấn đề cấp bách được quan tâm, bàn thảo như thực trạng, trình độ GV, phương pháp giảng dạy, đổi mới thiết bị, công nghệ thông tin hiện đại, SGK.
| Kết luận của Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển:
-Hệ thống GD quốc dân vẫn giữ 12 năm. GD cơ bản từ lớp 1-9, GD phổ thông từ lớp 10-12 nhưng cần định hướng nghề nghiệp tốt hơn.
-Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích hợp.
-Quan điểm chương trình SGK sau 2015: Chương trình có ý nghĩ chỉ đạo về dạy và học, bao gồm nội dung, mục tiêu, thiết bị và đội ngũ GV. SGK phải bám sát chương trình và là phương tiện tốt nhất để thực hiện chương trình, phải định hướng kỹ năng cho HS và cần đổi mới về phương pháp dạy học tích cực, kể cả việc kiểm tra, đánh giá. Dạy học theo chương trình nhưng phải phù hợp cho từng địa phương. HS biết tự đánh giá và đánh gia lẫn nhau theo chuẩn.
-GV sử dụng nhiều tư liệu tham khảo. Có chương trình cụ thể cho các trường sư phạm, trường chuyên biệt, thực hành sư phạm, có chương trình bồi dưỡng riêng cho GV.
-Thiết kế nội dung phải xây dựng “ma trận”: Kế hoạch, nội dung, chủ đề.
|
Tiến sĩ Ngô Văn Hưng chỉ ra rằng: Có một thực tế, HS Việt Nam học lý thuyết rất giỏi, nhưng khi ra trường không phải ai cũng làm việc tốt và xuất sắc. Nguyên nhân là do HS ít được thực hành. Những năm gần đậy, trang thiết bị được mua sắm nhiều hơn, số tiết thực hành đã được tăng lên nhưng vẫn quá ít so với phần lý thuyết..., hiệu quả mang lại chưa cao do khung chương trình mới chỉ nêu ra được nội dung dạy học, còn cách thức cụ thể thì còn chung chung. Đặc biệt, việc dạy thực hành phụ thuộc phần lớn vào đội ngũ GV, quản lý ở từng trường cụ thể nhưng phần lớn các bài thực hành thí nghiệm nằm ở cuối chương chỉ mang tính chất củng cố, minh họa cho phần lý thuyết..vv. Có bài thực hành còn mang tính hình thức, chưa thực sự giúp HS tự nghiên cứu và rèn thao tác kỹ năng thực hành. Trong khi đó, các bài thí nghiệm thực hành chưa áp dụng nhiều các công nghệ hiện đại phù hợp với xu thế chung của các nước trên thế giới.
Theo GS. TS Mai Đình Yên: Hiện nay thực trạng trong các nhà trường là thiết bị thực hành lại hỏng hóc, xuống cấp, thậm chí là chưa dùng bao giờ. Chương trình giảng dạy thì chưa áp dụng được khoa học hiện đại và không phù hợp trong cân đối thời gian dạy học và SGK còn nhiều chi tiết sai. Đôi khi, có đơn vị được mua sắm thiết bị hiện đại, nhưng lại “đắp chiếu” vì không có người vận hành hoặc tâm lý sợ làm hỏng thiết bị đắt tiền.
GS. Đinh Quang Báo cho biết xu hướng đổi mới đào tạo ở các trường sư phạm theo tiếp cận gắn đào tạo kiến thức lý luận nghề nghiệp với thực hành, gắn sư phạm với phổ thông cần được phát triển để trở thành mô hình đào tạo GV Sinh học trong giai đoạn tới. Kinh nghiệm các nước đào tạo GV theo mô hình lấy phổ thông làm môi trường, làm đối tượng, mục tiêu và phương pháp đào tạo thì GV tương lai mới đáp ứng yêu cầu các cấp học.
Theo Việt Hoa GD&TĐ
|
