Ông Hà Văn Tải

Coi giáo dục là quốc sách hàng đầu, "xây dựng xã hội học tập" vv... là những chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước ta.

Sự học nói chung, trí thức nói riêng từ xưa tới nay đã được các nhà hiền triết khẳng định. Đức thánh Khổng Tử đã có lời răn: "Nhân bất học bất tri lý". Lãnh tụ Hồ Chí Minh, khi đất nước mới giành độc lập trong cách mạng tháng tám năm 1945 đã kêu gọi toàn dân đánh thắng 3 thứ giặc: Giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm. Nhân dân cả nước đã hưởng ứng lời kêu gọi của Người và đã chiến thắng oanh liệt cả 3 thứ giặc ấy. Ngày nay, khi đất nước ta đang và sẽ từng bước hoà nhập vào kinh tế thế giới, trong xu thế của nền kinh tế tri thức thì sự học, sự phát triển của một đội ngũ người lao động có trình độ văn hoá - khoa học - kỹ thuật cao đang là một nhiệm vụ hết sức cấp bách. Phong trào khuyến học góp phần quan trọng vào sự nghiệp vẻ vang ấy.

Ở Nghệ An ta, Hội Khuyến học các cấp đã có nhiều chủ trương, biện pháp chỉ đạo tích cực nên phong trào khuyến họC, đặc biệt ở các khu dân cư đã có nhiều sáng tạo, đạt nhiều kết quả đáng mừng. Phải chăng ở những địa phương ấy có những cán bộ có nhiệt tình và có hiểu biết chăm lo cho phong trào khuyến học. Trái lại cũng không ít nơi, phong trào khi lên khi xuống hoặc hoạt động phiến diện, chưa có tính bền vững, phải chăng vì những nơi đó chưa có hoặc chưa chọn đúng người chăm lo cho phong trào khuyến học.

Xin được nêu ra đây một số điểm về việc chọn người phụ trách công tác khuyến học ở cơ sở nhất là khu dân cư để cùng nhau trao đổi.

- Phải có nhiệt tình cách mạng, có năng lực tổ chức và vận động quần chúng xây dựng phong trào khuyến học. Cũng như các phong trào cách mạng khác, làm khuyến học gặp nhiều khó khăn, phải chăm lo việc học cho các cháu học sinh, phải quan tâm phong trào học tập của người lớn theo phương châm "cần gì học nấy". Cần làm cho cấp uỷ Đảng, chính quyền coi khuyến học là một nhiệm vụ quan trọng và thường xuyên; cần xây dựng được những Chi hội Khuyến học, lôi cuốn quần chúng tham gia ngày càng đông; biểu dương gia đình hiếu học; phải có Quy ước khuyến học của khu dân cư; Quy chế hoạt động của trung tâm học tập cộng đồng vv... Tất cả các những việc đó những người phụ trách khuyến học đều phải tranh thủ sự lãnh đạo của cấp uỷ Đảng, sự giúp đỡ, chỉ đạo, phối hợp của chính quyền, mặt trận và các đoàn thể, lại phải đi sâu và từng hộ, từng nhà, từng doanh nghiệp, đòi hỏi những cán bộ phụ trách khuyến học phải có nhiệt tình, có năng lực tổ chức và vận động quần chúng.

- Phải có trình dộng học vấn, tốt nhất là đã thông qua trong ngành giáo dục, có hiểu biết về sư phạm, có nhiều hiểu biết về tâm lý giáo dục. người phụ trách khuyến học ở cơ sở không chỉ hô hào chung chung mà cần đi và thực tế để phát hiện và xây dựng một số gia đình hiếu học tiêu biểu, rút kinh nghiệm xem gia đình đó đã tạo điều kiện gì cho các em học tập và rèn luyện (cha mẹ động viên, săn sóc, góc học tập có bàn ghế, ánh sáng, đủ sách vở và phương tiện học tập...). Đối với việc học tập của người lớn phải xây dựng chương trình kế hoạch hàng năm, chuyên đề gì học trước, học sau; chế độ chính sách cho người dạy, người học nhất là nghề. Khuyến khích những người có nghề nay nghỉ hưu mở lớp nuôi dạy trẻ ở nơi cần thiết, khuyến khích mở lớp học ngoại ngữ; tổ chức đọc sách báo; học tập thể dục dưỡng sinh vv...

Khi họp hành với các em hoặc gặp trường hợp gia đình nào có trẻ em hư hỏng người phụ trách phải có tình thương, có phương pháp và tâm lý sư phạm để dùng gia đình cảm hoá. Không nên nặng về phê phán đốp chát hoặc thiên về dùng hình phạt. Đối với các gia đình nghèo có con cái đi học, cần đi sát động viên, khuyến khích và tổ chức sự giúp đỡ về điều kiện học tập một cách thiết thực.

Tôi nghĩ ở khu dân cư, nếu có những người phụ trách khuyến học vừa có nhiệt tình, có năng lực tổ chức và vận động quần chúng, có hiểu biết về giáo dục thì chắc chắn ở nơi đó phong trào khuyến học không chỉ là "phong trào bề nổi" mà thật sự là một địa bàn gắn kết gia đình với nhà trường và xã hội để đào tạo có hiệu quả một lớp người lao động có tri thức cho xã hội, dân trí nơi đó ngày càng cao để làm chủ xóm làng và đất nước. Phải chăng, điểm quan trọng hàng đầu để đánh giá mức độ cao hay thấp của khu dân cư văn hoá là thực chất hoạt động của phong trào khuyến học ở nơi đó như thế nào.

Hà Văn Tải
(Chi hội xóm 11, xã Hưng Lộc)