Để khắc phục tình trạng con em nông dân bỏ học tỉnh đã có những giải pháp tích cực, cụ thể có khả thi, để học sinh tiếp tục đến trường

Bước đầu có thể thấy nguyên nhân chủ yếu làm cho học sinh là con em nông dân bỏ học là:

Thứ nhất, một số gia đình kinh tế khó khăn, do thiên tai, hỏa hoạn, ốm đau hoặc cha mẹ bỏ nhau… đã làm cho không ít em không đủ điều kiện để tiếp tục đi học hoặc học lên các bậc cao hơn. Trong khí đó chi phí học tập ở khu vực nông thôn còn khá lớn, chỉ tính riêng tiền đưa đón đến trường, có nơi học sinh phải chi từ 200.000 đồng đến 300.000 đồng/tháng/em, nếu một gia đình có từ 2 đến 3 con đi học thì không thể lo nổi; nhiều sinh viên nông thôn sau khi tốt nghiệp đại học, cao đẳng, về quê không có việc làm… đã ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý, ý chí học tập của nhiều em khác.

Thứ hai, yếu tố truyền thống văn hóa gia đình, dòng họ, đặc biệt là “truyền thống hiếu học” chưa được phát huy.

Thứ ba, thiếu sự liên kết, phối hợp chặt chẽ giữa môi trường giáo dục là: gia đình, nhà trường và xã hội. Từ đó dẫn đến các trường hợp đáng tiếc như các em sa ngã, tham gia vào các băng nhóm, trộm cướp, mại dâm, ma túy… và đi đến bỏ học.

Thứ tư, một bộ phận nông dân và con em nông dân còn chịu ảnh hưởng bởi tư tưởng “con quan thì lại làm quan”, “học nhiều cũng về làm ruộng”, “học để đủ biết đọc, biết viết”…nên thôi học, ở nhà làm kinh tế, phụ giúp gia đình.

Thứ năm, không ít học sinh bỏ học do sức học kém, trong khi đó chất lượng và nội dung giảng dạy của giáo viên nhiều nơi chưa tốt, các em thiếu sự kèm cặp, giúp đỡ của giáo viên và gia đình nên chán học và bỏ học.

Thứ sáu, là tỉnh vùng nông thôn của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, địa bàn phức tạp do hệ thống sông rạch chằng chịt, điều kiện giao thông, đi lại khó khăn, hệ thống trường lớp chưa đảm bảo, nhà lại ở xa trường học… nên rất nhiều học sinh đã bỏ học.

Từ sáu nguyên nhân chủ yếu trên, có thể đưa ra ba giải pháp lớn giúp các gia đình nông dân quan tâm, chăm lo tốt hơn việc học tập của con em mình.

Trước hết, giải pháp từ phía xã hội, nhất là các cấp, các ngành tiếp tục quán triệt sâu sắc hơn nữa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển giáo dục- đào tạo. Từ đó thể hiện rõ vai trò, trách nhiệm của từng địa phương, đơn vị đối với công tác chăm lo cho sự nghiệp giáo dục- đào tạo, nhất là giáo dục- đào tạo vùng nông thôn; xem đây là nhiệm vụ chính trị, được thực hiện thường xuyên trong kế hoạch hoạt động của tổ chức, đơn vị, địa phương mình; tập trung ưu tiên đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế- xã hội, giải quyết việc làm và định hướng nghề nghiệp cho nông dân, giúp nông dân vươn lên xóa đói giảm nghèo, từng bước nâng cao cuộc sống và ổn định thu nhập để có đủ điều kiện chăm lo cho con em ăn học. Các tổ chức đoàn thể cần có sự phối hợp chặt chẽ trong công tác tuyên truyền vận động nông dân nâng cao nhận thức, coi đầu tư cho con em học tập là đầu tư cho tương lai; đồng thời kịp thời biểu dương, khen thưởng, điển hình các gia đình và cá nhân học, sinh viên vượt khó, học giỏi, thành đạt. Đẩy mạnh tuyên truyền, vận động học sinh đến trường đúng tuổi và học sinh bỏ học trở lại lớp; kịp thời hỗ trợ, giúp đỡ các học sinh có hoàn cảnh khó khăn tiếp tục đến trường. Đảng và Nhà nước cần quan tâm xây dựng nhiều chính sách hỗ trợ cho con em nông dân được miễn giảm học phí và các khoản thu khác trong nhà trường, trước mắt tỉnh cần có chính sách miễn thuế đối với các phương tiện đưa đón học sinh; mở rộng các hình thức và nguồn vốn vay để học sinh là con em nông dân đầu tư cho học tập và lập nghiệp sau khi tốt nghiệp (hiện chỉ mới có Ngân hàng Chính sách Xã hội thực hiện nhiệm vụ này); quy hoạch và mở rộng hệ thống trường dạy nghề để thu hút học sinh con em vùng nông thôn, nông dân theo học, trong đó cần chú trọng đào tạo những ngành nghề thiết thực, phù hợp với sở trường của các em, những ngành nghề có tính “đón đầu”, phục vụ cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn của tỉnh. Hội khuyến học các cấp cần đóng vai trò chủ đạo trong việc phối kết hợp với các cấp, các ngành xây dựng và củng cố tổ chức Hội khuyến học tại các địa bàn nông thôn; thường xuyên tham mưu đề xuất với cấp ủy, chính quyền để chỉ đạo tốt công tác khuyến học - khuyến tài trong vùng nông thôn, nông dân; đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nông dân và các tổ chức, cá nhân trong xã hội đóng góp cho hoạt động khuyến học- khuyến tài; phối hợp với ngành Giáo dục khắc phục bằng được tình trạng học sinh bỏ học, vận động mọi người tham gia phổ cập giáo dục, nâng cao dân trí. Thông qua Hội khuyến học và Quỹ khuyến học các cấp để tăng cường hỗ trợ, giúp đỡ học sinh là con em nông dân nghèo được đi học và học nghề, chú trọng các hình thức cấp học bổng, hỗ trợ sách vỡ, áo quần, cho vay không lấy lãi hoặc lãi xuất thấp…

Thứ hai, giải pháp từ phía nhà trường: Toàn ngành giáo dục, nhất là giáo dục tại vùng nông thôn tiếp tục thực hiện nghiêm túc phong trào thi đua "dạy tốt, học tốt" gắn với cuộc vận động “hai không”; thực hiện có hiệu quả các biện pháp nâng cao chất lượng dạy và học như bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu, kém; khắc phục tình trạng học sinh bỏ học; tổ chức các hoạt động nhằm “học đích thực”, “kiến thức đích thực”, đa dạng hoá các hình thức học tập, hiện đại hoá một bước công tác dạy và học ở nông thôn. Chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên cả về phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống và chuyên môn, nghiệp vụ. Trong đó việc thương yêu, giúp đỡ học sinh con em nông thôn, nông dân nghèo, có hoàn cảnh khó khăn, học sinh yếu kém, học sinh cá biệt được xem như một tiêu chuẩn, đạo đức nghề giáo mà mỗi thầy cô giáp phải thấm nhuần. Tăng cường các biện pháp hữu hiệu để nâng cao chất lượng học tập. Tổ chức đánh giá chất lượng đầu năm của học sinh để chủ động kế hoạch phụ đạo. Chú trọng các biện pháp khắc phục tình trạng học sinh bỏ học. Tích cực đổi mới phương pháp dạy và học, phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh. Thực hiện tốt phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” do Bộ Giáo dục và Đào tạo phát động, nhà trường phải cụ thể hoá thành các tiêu chí thật cụ thể, thiết thực để tổ chức thực hiện cho phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường và địa phương, nhất là ở địa bàn nông thôn gắn với các tiêu chí xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia. Tiếp tục đẩy mạnh công tác xã hội hoá giáo dục, vận động các cá nhân, tổ chức đầu tư nguồn lực vật chất và tinh thần phục vụ cho công tác dạy và học. Kết hợp chặt chẽ ba môi trường giáo dục: Gia đình, nhà trường và xã hội trong công tác giáo dục học sinh.

Thứ ba, giải pháp từ mỗi gia đình, dòng họ: mỗi gia đình, dòng họ cần gây dựng, chăm lo phong trào khuyến học trong gia đình, tộc họ. Với việc này sẽ giúp các gia đình nuôi dưỡng ý chí học tập của con em mình bằng những hành vi gương mẫu, chăm lo của người lớn và sự giúp đỡ thật lòng của anh em họ hàng; đồng thời khuyến học bằng chính tấm gương của thế hệ cha anh, người thân của mỗi gia đình, dòng họ. Đây là việc nên làm và cần được xã hội khuyến khích, giúp đỡ. Bên cạnh đó, các bậc phụ huynh cần quan tâm làm gương cho con cháu noi theo như: tích cực tham gia các phong trào “xã hội học tập” do địa phương tổ chức như làm công tác khuyến học, hỗ trợ vật chất, đất đai, đóng góp công sức xây dựng trường lớp; tham gia các lớp học phổ cập, xóa mù chữ, các lớp tập huấn chuyển giáo khoa học kỹ thuật để phục vụ sản xuất và đời sống tại các trung tâm học tập cộng đồng; thường xuyên học tập qua sách báo, qua truyền hình, đài phát thanh; quan tâm chăm sóc, kềm kẹp việc học tập của con em; giữ chặt mối liên hệ với nhà trường, nhất là thầy cô giáo chủ nhiệm để biết tình hình, chất lượng học tập của con em mình; đầu tư mua sắm các đồ dùng học tập và khuyến khích con em tự vươn lên trong học tập; thường xuyên tìm hiểu tâm tư nguyện vọng của con em để kịp thời động viên, chia sẽ, giúp đỡ các em trong học tập, đồng thời định hướng nghề nghiệp cho các em khi các em sắp học hết bậc phổ thông; người lớn trong gia đình tránh tư tưởng mặc cảm hoàn cảnh nghèo khó mà thiếu ý chí vươn lên, đồng thời cũng càng không nên có tư tưởng cho rằng “học cũng về làm ruộng”, “học để đủ biết đọc, biết”,... để rồi cho con em mình nghỉ học. Riêng với những gia đình khá giả, không nên quá chiều chuộng và nên dành thời gian chăm sóc, tìm hiểu việc học của con em. Ngoài ra, đã qua có rất nhiều học sinh bỏ học vì buồn chán do cha mẹ bỏ nhau. Vì vậy, việc xây dựng gia đình ấm no, hạnh phúc, mọi thành viên trong gia đình quan tâm lẫn nhau là môi trường lý tưởng để giáo dục con cháu, giúp con cháu yên tâm học tập thành tài cũng là điều cần suy nghĩ./.

Đình Tăng

(Theo Báo Điện tử Đảng Cộng sản)