Nam Ðịnh là vùng đất văn hiến, có nền giáo dục phát triển với truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo, thời nào cũng xuất hiện những bậc hiền tài làm rạng danh quê hương. Những năm qua, hoạt động khuyến học, khuyến tài được đẩy mạnh bằng nhiều hình thức phong phú đã khơi dậy tiềm năng giáo dục ở vùng đất này.

Về huyện Nam Trực, chúng tôi được Hội Khuyến học địa phương giới thiệu một gia đình nông dân vào diện nghèo nhất huyện nhưng lại rất coi trọng "đạo học", đó là ông bà Nguyễn Văn Cẩn và Ðoàn Thị Nhạ.

Cơ ngơi gia đình là ba gian nhà cấp bốn tuềnh toàng, tiện nghi sinh hoạt hầu như không có gì nhưng suốt hai mươi năm qua ông Cẩn, bà Nhạ vẫn thức khuya dậy sớm, dãi nắng dầm mưa lo cho bốn đứa con ăn học đến đại học.

Nhà nghèo nhưng bù lại các con đều chăm ngoan, học giỏi, được cấp học bổng. Bây giờ gia cảnh đã bớt khó khăn, song ngoài việc nhà nông ông bà vẫn bươn chải làm hàng xáo để nuôi cho cô con gái học xong đại học. Ðây chỉ là một trong số 172 nghìn gia đình hiếu học trên khắp địa bàn tỉnh vừa được Hội Khuyến học Nam Ðịnh tuyên dương.

Nói về phong trào khuyến học, khuyến tài của địa phương, Ủy viên Ban thường vụ Hội Khuyến học tỉnh Vũ Văn Sáng cho biết: Với phương châm hoạt động lấy khuyến học thôn làng làm nền tảng, khuyến học dòng họ là trung tâm, khuyến học gia đình là then chốt, cho nên hiện nay tất cả 229 xã, phường, thị trấn ở Nam Ðịnh đều đã có hội khuyến học với 5.993 chi hội thôn, xóm, dòng họ phủ kín địa bàn dân cư, số hội viên tham gia sinh hoạt lên tới 199 nghìn người, chiếm 9,9% số dân toàn tỉnh. Ðến thời điểm này, tỉnh có 2.120 dòng họ khuyến học và 2.227 thôn, xóm, tổ dân phố khuyến học. Có kết quả này là nhờ sự phối kết hợp trong cuộc vận động toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở gắn với khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập.

Thực tiễn hoạt động khuyến học, khuyến tài trong những năm qua ở Nam Ðịnh cho thấy, ở các địa phương, đơn vị nếu được cấp ủy Ðảng, chính quyền thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thì Hội khuyến học vững mạnh, phong trào phát triển nhanh, thu hút đông đảo nhân dân tự nguyện góp công, góp sức và cùng chăm lo. Ở thôn Ba Khu, xã Yên Phong, huyện Ý Yên nhiều năm nay từ cán bộ đương chức cho đến cán bộ về hưu đều tự giác ủng hộ một ngày lương, nhân dân ủng hộ một kg thóc/năm để xây dựng quỹ khuyến học. Sổ ghi công những tấm lòng vàng của cán bộ, đảng viên, nhân dân đối với sự nghiệp "trồng người" được đặt trang trọng ở nhà văn hóa thôn. Quỹ khuyến học được quản lý chặt chẽ, dành để khen thưởng cho học sinh giỏi, giúp đỡ học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Vào dịp tiết Thanh minh, ngày giỗ tổ hay khai giảng năm học mới, con cháu các dòng họ đều tập trung về nhà thờ dâng hương, báo cáo với tiên tổ kết quả học tập và quyết tâm phấn đấu vượt khó, học giỏi.

Chủ tịch Hội Khuyến học huyện Hải Hậu Bùi Xuân Hạc cho rằng, kinh nghiệm trong việc xây dựng phong trào ở Hải Hậu là sự lãnh đạo thống nhất của tổ chức Ðảng, chính quyền từ huyện đến cơ sở, lấy cơ sở làm gốc để đẩy mạnh khuyến học, khuyến tài.

Với nhận thức như vậy, đến nay toàn huyện có 455 chi hội khuyến học xóm, thôn, trong đó có 202 bí thư chi bộ, còn lại là trưởng xóm và chi ủy viên làm Chi hội trưởng khuyến học. Ðội ngũ cán bộ này có đủ uy tín để vận động, thu hút hơn 17 nghìn hội viên, trong đó có nhiều đảng ủy viên, chi ủy viên và đảng viên tham gia công tác khuyến học.

Hoạt động khuyến học, khuyến tài ở Nam Ðịnh đã vào cả những thánh đường, chùa chiền, khiến cho những nhà tu hành không chỉ chuyên tâm với việc đạo mà còn tích cực làm tốt việc đời.

Ðối với nhà chùa, tham gia tổ chức và hoạt động khuyến học là biểu hiện sinh động của phong trào xây dựng chùa tiên tiến.

Ðại đức Thích Tâm Thuần trụ trì chùa Diêm Ðiền, thị trấn Ngô Ðồng, huyện Giao Thủy tâm sự: "Tôi rất thấm thía lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh:... cho đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành. Lời dạy của Người lúc nào cũng khích lệ tấm lòng phổ độ chúng sinh, quảng đại từ bi của đức Phật. Chúng tôi làm khuyến học, khuyến tài là thực hiện lòng mong muốn của Bác Hồ và thực hiện chân lý của đạo Phật".

Xuất phát từ suy nghĩ như vậy cho nên từ năm 2005 đến nay, Chi hội khuyến học chùa Diêm Ðiền hoạt động nền nếp với hơn 100 hội viên đều là tăng ni, phật tử.

Chi hội vận động nhân dân, tăng ni, phật tử, tín đồ tham gia xây dựng quỹ khuyến học với phương châm "một nén cũng thơm, một đồng cũng quý". Ở các xứ đạo trong tỉnh, do nhận thức được tầm quan trọng của tri thức trong mỗi gia đình, cho nên tổ chức hội khuyến học phối hợp các đoàn thể chính trị ở địa phương và các chức sắc tôn giáo vận động giáo hữu quan tâm, khích lệ con cháu đi học đúng độ tuổi, học giỏi.

Linh mục Ngô Viết Lục ở xứ đạo Xuân Dục, huyện Xuân Trường trong suốt mười năm qua đã liên hệ với các tổ chức nhân đạo ở Pháp xin tài trợ cho chi hội khuyến học thôn Xuân Dục hơn bốn tỷ đồng, đến nay xứ đạo Xuân Dục không còn trẻ em nào bỏ học.

Linh mục Lục chia sẻ: "Ðất học - suy cho cùng là sự kết tụ bởi sự khuyến học, khuyến tài của nhiều gia đình, nhiều dòng họ, thôn làng từ nhiều đời nay. Vì thế nó đã tạo ra sự đoàn kết nhất trí, sự hòa hợp cộng đồng, là sức mạnh tổng hợp bảo đảm cho sự bình yên trong mỗi xóm làng, cho khối Ðại đoàn kết xã hội thêm vững chắc, làm cho nền giáo dục được chấn hưng mạnh mẽ".

(Theo Báo Nhân Dân)