Ông Nguyễn Đình Bưu, Chủ tịch Hội Khuến học tỉnh Thanh Hoá

Hội Khuyến học Thanh Hoá được thành lập năm 2000, đến nay đã là 10 năm. Một chặng đường tuy chưa dài nhưng phải vượt qua muôn vàn khó khăn về nhiều mặt để tạo dựng và từng bước phát triển nên đã đánh dấu một mốc son đậm nét, đã tạo được sự phát triển vượt bậc, toàn diện ở địa phương.

Hội Khuyến học Thanh Hoá vừa thực hiện nghiêm túc sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ, chính quyền tỉnh, của Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam vừa có cách làm năng động, bài bản phù hợp với đặc thù của Thanh Hoá, tạo nên một sắc thái và diện mạo mới, được các cấp uỷ, chính quyền đánh giá cao và được nhân dân trong tỉnh ghi nhận, đóng góp kinh nghiệm với cả nước. Chính vì vậy trong 10 năm qua Hội Khuyến học tỉnh đã được Trung ương Hội tặng 3 bằng khen, 10 cờ thi đua xuất sắc, 1 bằng khen của UB TW MTTQ Việt Nam, 1 cờ thi đua xuất sắc của UBND tỉnh, 1 cờ Thi đua xuất sắc của Chính phủ, 1 bằng khen của Thủ tướng Chính phủ và 1 Huân chương lao động hạng III…

Phong trào Khuyến học ở Thanh Hoá có sáu mặt mạnh:

1.Tổ chức Hội Khuyến học ngày càng mở rộng và được củng cố:

Đến nay cả tỉnh có 510.856 hội viên, gần 1000 Hội cơ sở với 13.353 chi hội. Trong đó hơn 50% tổng số hộ toàn tỉnh có hội viên, gần 60% hội viên đã đóng hội phí, 35% hội viên được trao thẻ, 1/5 số Hội cơ sở có quĩ thăm hỏi hội viên. Bằng nhiều giải pháp có hiệu quả nâng cao chất lượng hội viên và tổ chức Hội nên 45% Hội huyện, 42% Hội cơ sở, 43% chi hội xếp loại tốt. Hội Khuyến học đã qua 2 kỳ Đại hội với 2 bản điều lệ được UBND tỉnh phê duyệt. Do tổ chức Hội liên tục được mở rộng, củng cố và hoạt động có hiệu quả nên đã tạo ra sức mạnh và uy tín thực hiện vai trò nòng cốt trong phong trào Khuyến học, Khuyến tài, xây dựng XHHT ở tỉnh.

2. Có nhiều hình thức năng động, sáng tạo hỗ trợ các nhà trường, tác động vào những khâu mà ngành giáo dục không đủ lực lượng hoặc khó có điều kiện thực hiện nên đã đem lại nhiều kết qủa xuất sắc:

* 10 năm qua đã kiên trì lượng hoá và mô hình hoá 7 nội dung của Hội Khuyến học cơ sở tham gia quản lí, tổ chức và giáo dục học sinh ở ngoài nhà trường gồm:

- Nắm vững trẻ em ở từng gia đình để vận động ra lớp đúng độ tuổi.
- Chủ động giúp đỡ ngăn chặn trước những học sinh có nguy cơ bỏ học tiếp tục học tập được 41.867 em; tạo điều kiện, giúp đỡ và vận động học sinh đã bỏ học trở lại lớp học được 33.554 em.

- Vận động các hộ gia đình xây dựng góc học tập tốt nhất cho con em ở 5.655 chi hội.

- Có tiếng trống, tiếng kẻng Khuyến học báo giờ học buổi tối ở 3.044 thôn bản.

- Tổ chức các hoạt động văn hoá - thể thao - vui chơi trong kỳ nghỉ hè
được tổ chức ở 4.765 chi hội.

- Phối hợp giáo dục, ngăn chặn không để học sinh mắc tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật, bạo lực ở 6.648 chi hội.

- Xây dựng tủ sách Khuyến học cho hội viên và học sinh đọc ở 2.705 thôn, bản, khu phố.

* Hội đã chủ trì vận động và giúp đỡ trong 10 năm được trên 8.500 học sinh khuyết tật ra lớp; tổ chức các lớp học đặc biệt, lớp học tình thương cho trên 9.300 em; vận động 38.166 giáo viên dạy thêm cho 593.000 học sinh yếu kém, các lớp tình thương và học sinh nghèo không thu tiền.

* Tổ chức khen thưởng cho 10.500 giáo viên dạy giỏi làm Khuyến học tốt và hơn 1,39 triệu lượt học sinh, sinh viên khá giỏi với số tiền 113 tỷ đồng; Giành quỹ Khuyến học trao học bổng hoặc giúp đỡ cho trên 35 vạn lượt học sinh, sinh viên nghèo với số tiền trên 101 tỷ đồng…

* Hội đã tham gia tích cực vận động các Doanh nghiệp, các nhà hảo tâm, nhân dân… đóng góp xây dựng cơ sở vật chất trường học. Trong 10 năm đã vận động hiến tặng 15.000 m2 đất, trên 65 tỷ đồng xây dựng nhà ở giáo viên, phòng học và trang thiết bị dạy học… vận động ủng hộ 2,5 triệu bản sách giáo khoa.

Nhờ những nỗ lực liên tục nên Hội đã góp phần rất quan trọng trong mở rộng qui mô và nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của tỉnh nhà: Lấy kết quả của năm 2010 so với năm 2000 thì số học sinh bỏ học giảm đi hơn 8 lần (từ 34.500 em xuống còn 4.314 em); số học sinh xếp loại học lực yếu kém giảm đi một nửa, số họ sinh giỏi tăng hơn 2 lần; số học sinh xếp loại hạnh kiểm yếu kém giảm được 40%; số học sinh đi học các trường nghề tăng 6 lần; số học sinh đậu CĐ, ĐH, tăng lên gần 4 lần; là tỉnh có nhiều học sinh đỗ thủ khoa thi vào Đại học, học sinh đạt giải quốc gia và Olimpic quốc tế vào tốp đầu cả nước.

3. Tổ chức được nhiều hình thức học tập cho người lớn và thu hút được đông đảo người lớn đi học:

ở trong tỉnh, các lớp học tại chức, từ xa, tự học có hướng dẫn, các lớp bồi dưỡng, cập nhật kiến thức hoặc nâng cao trình độ cho cán bộ, công chức, viên chức, công nhân lao động, các sinh hoạt câu lạc bộ của các cơ quan, Doanh nghiệp, người cao tuổi, các đoàn thể… mở ra thường xuyên. Trong đó TT HTCĐ là thiết chế giáo dục mới do Hội Khuyến học chủ trì xây dựng và vận hành đã thu hút bình quân mỗi năm trên 1 triệu lượt người đến học (10 năm có trên 10 triệu lượt người học) góp phần quan trọng trong việc nâng cao dân trí và bồi dưỡng nguồn nhân lực tại chỗ.

Nhờ tổ chức học thường xuyền mà đã đem lại nhiều lợi ích thiết thực cho người dân (nhất là nông dân) trong xoá mù chữ và bổ túc văn hoá, chuyển giao kỹ thuật công nghệ sản xuất, học nghề tạo việc làm, học các chuyên đề nâng cao chất lượng cuộc sống v.v… góp phần tích cực vào xuất khẩu lao động, xoá đói giảm nghèo, phát triển kinh tế và làm giàu, xây dựng đời sống văn hoá… TT HTCĐ đã trở thành ngôi trường chung không thể thiếu được của cả hệ thống chính trị ở cơ sở.

Thanh Hoá cũng là một trong số ít những tỉnh được UBND tỉnh ban hành có hệ thống và tương đối đủ các cơ chế, chính sách để tổ chức hoạt động và quản lí TT HTCĐ, tạo điều kiện cho một thiết chế giáo dục còn rất mới nhanh chóng ổn định và phát triển bước đầu có hiệu quả.

4. Phát triển phong trào xây dựng gia đình, dòng họ, khu dân cư hiếu học rộng khắp và mạnh mẽ, góp phần khơi dậy và phát huy truyền thống hiếu học trong nhân dân, làm cơ sở vững chắc để xây dựng XHHT. Toàn tỉnh có số lượng đăng ký và được công nhận danh hiệu hiếu học lớn, với 353.382 gia đình, 5.783 dòng họ, 5.282 khu dân cư đăng ký và đã có gần 200.000 hộ gia đình hiếu học, 3.697 dòng họ, 2.542 khu dân cư hiếu học được công nhận và 4 lần Đại hội biểu dương gia đình, dòng họ, khu dân cư hiếu học tiêu biểu.

Đặc biệt UBND tỉnh đã có quyết định ban hành “Các tiêu chí công nhận gia đình hiếu học, khu dân cư và dòng họ hiếu học” trở thành danh hiệu của nhà nước do các cấp chính quyền cấp giấy công nhận và hỗ trợ tài chính cho Hội Khuyến học các cấp tổ chức Đại hội biểu dương.

5. Tổng số quỹ Khuyến học toàn tỉnh nhiều nhất cả nước.

Trong 10 năm quỹ Khuyến học các cấp ở Thanh Hoá xây dựng được trên 285 tỷ đồng. Riêng năm 2009 cả tỉnh có quỹ Khuyến học 74 tỷ đồng; 6 tháng đầu năm 2010 gần 71 tỷ đồng.

Các cấp Hội đã đa dạng được nhiều hình thức xây dựng quỹ. Từ quỹ Khuyến học gia đình (chủ yếu là ống tiết kiệm Khuyến học và mua bảo hiểm giáo dục cho con em) đến quỹ Khuyến học của dòng họ, Hội đồng hương, khu dân cư, cơ quan, Doanh nghiệp, lực lượng vũ trang, xã, huyện; mở chợ, trồng cây, nuôi cá v.v… để gây quỹ. Ngoài ra còn có 23 quỹ Khuyến học do các tập thể, cá nhân, Doanh nhân… tài trợ với số tiền lớn và cùng với Hội Khuyến học quản lí. Quỹ Khuyến học của các Doanh nghiệp theo phương thức 1+n giúp cho nhiều sinh viên học hết khoá đào tạo CĐ, ĐH đang tăng lên.

Điểm nổi bật là UBND tỉnh đã ký quyết định phê duyệt “Đề án xây dựng Quỹ Khuyến học đến năm 2015 phục vụ nhiệm vụ XD XHHT” do Hội Khuyến học tỉnh trình, tạo ra hành lang pháp lí để vận động sức mạnh của cả cộng đồng chăm lo cho sự nghiệp giáo dục - khuyến học.

6. Hội Khuyến học các cấp, nhất là Hội tỉnh đã chủ động và tích cực tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền.

Đến nay trên tất cả các mặt hoạt động Khuyến học, Khuyến tài, xây dựng XHHT ở Thanh Hoá đều có chủ trương của cấp uỷ, thể chế của chính quyền - Nhờ đó không chỉ tạo ra hành lang pháp lí, cơ chế, chính sách để đưa công tác Khuyến học, Khuyến tài, xây dựng XHHT vào cuộc sống và đề cao được vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ, chính quyền mà còn tạo điều kiện cho Hội Khuyến học các cấp phát huy được vai trò nòng cốt của mình.

Từ việc Ban Thường vụ tỉnh uỷ phê duyệt Đề án xây dựng XHHT và tổ chức, phát triển TT HTCĐ đến việc Ban Thường vụ tỉnh uỷ ra 2 chỉ thị, Ban chấp hành Tỉnh uỷ có chương trình hành động và cao hơn là đưa vào Nghị quyết Đại hội Đảng bộ toàn tỉnh lần thứ XVI. Từ nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh đến 2 chỉ thị và 15 quyết định cụ thể hoá từng mặt của UBND tỉnh, hơn 20 văn bản chỉ đạo của Thường trực cấp uỷ và Thường trực UBND tỉnh cùng 50 văn bản phối hợp, liên kết, chỉ đạo của MTTQ, các ban ngành, đoàn thể cấp tỉnh về công tác Khuyến học, Khuyến tài, XD XHHT…

Đáng chú ý là với một khối lượng văn bản lớn như vậy nhưng phần lớn đều do Thường trực Hội tỉnh biên soạn, trao đổi và lấy ý kiến rộng rãi để tham mưu có chất lượng và không mệt mỏi cho cấp uỷ, chính quyền, ban ngành đoàn thể ban hành.

Vì sao tỉnh Thanh Hoá làm được như vậy?

Một là: Các cấp uỷ, chính quyền, ban ngành đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở đã vào cuộc, trước hết là có nhận thức đúng, xác lập được vai trò, vị trí của công tác Khuyến học, Khuyến tài, XD XHHT, coi là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân. Nhờ vậy cấp uỷ, chính quyền đã nhạy bén, chủ động và tích cực.

Hai là: Đã đặc biệt coi trọng công tác tuyên truyền vận động, thuyết phục cả trong nội bộ Đảng và các tầng lớp nhân dân, trong các cấp, các ngành về công tác Khuyến học, Khuyến tài, XD XHHT. Riêng Hội Khuyến học đã phối hợp được nhiều lực lượng trong công tác tuyên truyền, nhất là với các cơ quan báo, đài và các đoàn thể nhân dân. Khi nhận thức đã được nâng lên thì sẽ biến sự nhất trí về tư tưởng thành sức mạnh của hành động.

Công tác thi đua khen thưởng liên tục được coi trọng, gắn kết với cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Hội đã tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền mở nhiều hội nghị triển khai, tổ chức nhiều cuộc tổng kết và biểu dương như Đại hội gia đình, dòng họ, khu dân cư hiếu học, Đại hội thi đua Khuyến học… là cách khẳng định và nhân rộng các nhân tố mới, mô hình, điển hình…

Ba là: Sự phối hợp trên dưới, ngang dọc giữa các cấp, các ngành, đoàn thể với Hội Khuyến học từ tỉnh đến cơ sở, bước đầu tạo ra một mặt trận làm Khuyến học, tạo ra sức mạnh tổng hợp chăm lo sự nghiệp trồng người.

Bốn là: Coi trọng việc xây dựng và củng cố hệ thống tổ chức Hội vững mạnh; hướng mạnh việc phát triển hội viên vào các hộ gia đình. Vai trò nòng cốt của Hội Khuyến học được đề cao và phát huy cao độ. Đội ngũ cán bộ chủ chốt Hội có trình độ tư duy tốt, cả ở tầm nhìn xa và cả năng lực tổ chức các hoạt động cụ thể thành công; Vừa biết vạch ra các nhiệm vụ dài hạn 5, 10 năm vừa làm tốt việc xây dựng kế hoạch công tác từng năm và chủ động tìm giải pháp hoàn thành bằng được kế hoạch ấy; không ngồi chờ có đủ điều kiện rồi mới làm mà biết vận động, tham mưu tạo ra các điều kiện để thực hiện. Cán bộ chủ chốt Hội làm Khuyến học không chỉ bằng lòng nhiệt tình, say mê, kiên trì, trách nhiệm cao mà còn làm Khuyến học bằng trí tuệ. Phương châm, phương pháp làm Khuyến học 10 năm qua là: “Tiêu chuẩn hoá, mô hình hoá, xã hội hoá và thể chế hoá”.

Năm là: Các hoạt động Khuyến học, Khuyến tài, xây dựng XHHT đã đáp ứng được nguyện vọng của lòng dân, đem lại nhiều lợi ích thiết thực cho từng người, đến mỗi nhà, mỗi làng xã, cơ quan, đơn vị… nên không chỉ khơi dậy, phát huy truyền thống hiếu học lâu đời của một vùng đất học, vùng đất văn hiến và địa hình nhân kiệt mà còn phát triển lên, trở thành phong trào của toàn dân, đóng góp có hiệu quả vào phát triển sự nghiệp giáo dục và công cuộc phát triển Kinh tế - Xã hội ở địa phương.

Tuy nhiên tất cả những gì đạt được mới chỉ là bước đầu. Để xây dựng được một XHHT con đường phía trước còn dài và rất gian nan. Tình trạng phát triển không đồng đều giữa các vùng miền và ngay trong từng huyện, xã; vẫn còn những đơn vị yếu kém, hoạt động hình thức; chiều sâu của phong trào đang còn hạn chế…; Việc xây dựng một đội ngũ cán bộ Khuyến học có cơ cấu độ tuổi hợp lí, tăng sức trẻ thay thế dần các đồng chí tuổi cao, sức yếu…đang là những vấn đề cấp bách và khó khăn.Chúng ta tin rằng với thế và lực đã tạo ra được trong 10 năm qua, tỉnh ta sẽ tiếp tục phát triển phong trào Khuyến học, Khuyến tài, xây dựng XHHT lên một trình độ cao hơn trong thời kỳ tới./.

Nguyễn Đình Bưu
UVTV TW HKH VN - Chủ tịch HKH Thanh Hoá.