Toàn tỉnh Bắc Giang hiện có 595 dòng họ có chi hội khuyến học. Trong số những dòng họ tiêu biểu làm công tác khuyến học, khuyến tài, có dòng họ Ngô Văn ở phường Mỹ Độ, thành phố Bắc Giang. Đây là một dòng họ từ lâu đã có quy ước về khuyến học, có nhiều gia đình hiếu học có các con, cháu đỗ bằng cấp cao và thành đạt.

Quy ước khuyến học ở dòng họ Ngô Văn

Là một dòng họ có truyền thống hiếu học lâu đời, dòngng họ Ngô Văn có nhiều người có trình độ học vấn cao, những năm qua có hàng chục người đỗ tiến sỹ, phó giáo sư, giáo sư đã thành đạt làm việc ở các cơ quan khoa học, kinh tế, ngoại giao trong nước và nước ngoài. Hơn chục năm gần đây, con cháu trong họ thi đỗ tốt nghiệp PTTH, trúng tuyển vào các trường đại học, cao đẳng ngày càng nhiều năm sau co hơn năm trước. Có được kết quả trên là do dòng họ Ngô Văn luôn quan tâm làm tốt công tác khuyến học. khuyến tài. Trong quy ước chung của dòng họ đã dành nhiều chương, phần nói về khuyến học. Quy ước đề cập khá chi tiết và cụ thể về việc lập quỹ khuyến học, đối tượng được khen thưởng, mức khen, hình thức khen và ngày khen thưởng. Cử ra ban khuyến học để quản lý quỹ và chăm lo sự học trong dòng họ. Quy ước quy định ở tất cả các cấp học nếu cháu nào đạt học sinh giỏi, xuất sắc toàn năm học thì được dòng họ tuyên dương khen thưởng. Gia đình có con, cháu đỗ đại học, trên đại học được đến nhà thờ họ để lễ tổ tiên, được ghi danh vào bảng vàng học vị của dòng họ. Có bằng học vị tiến sỹ trở lên được khắc ghi tên lưu danh vào bia đá tại từ đường dòng họ. Có 3 mức khen thưởng là: cho những học sinh giỏi, xuất sắc từ lớp 1 đến lớp 12; đỗ vào các trường cao đẳng, đại học hoặc tương đương; đỗ thạc sỹ, tiến sỹ, phó giáo sư, giáo sư ở bậc trên được thưởng cao hơn ở bậc dưới. Đỗ từ thạc sỹ trở lên mức khen thưởng của dòng họ là 500.000 đồng/người. Vào dịp Tết Nguyên đán, ngày 8 tháng giêng hàng năm, đúng ngày chạp họ là dòng họ Ngô Văn tổ chức lễ trao, phát phần thưởng cho các con, cháu đỗ đạt các danh hiệu học hàm, học vị nêu trên. Về xây dựng quỹ khuyến học, không phân bổ đầu người, đầu ga đình, không phân biệt giàu, nghèo, địa vị xã hội, mà bằng sự tự nguyện, tự giác của mỗi người, mỗi nhà trong họ. Nhân ngày chạp họ hàng năm, con cháu về đông đã nguyện đóng góp vào quỹ khuyến học của dòng họ. Trung bình mỗi năm quỹ khuyến học của họ thu được đến 5 triệu đồng. Hiện nay quỹ khuyến học thường xuyên của họ có 15 triệu đồng. Do được động viên khuyến khích kịp thời, truyền thống hiếu học của dòng họ Ngô Văn tiếp tục được duy trì và phát triển. Năm 2008, số học sinh giỏi, xuất sắc ở các cấp 1, 2, 3 được dòng họ khen thưởng tăng gấp 2 lần, số người đỗ vào cao đẳng, đại học đều tăng, với số tiền khen thưởng tăng hơn 4 lần so với năm 2003.

Một gia đình có 13 bằng cử nhân

Dòng họ có một số gia đình hiếu học tiêu biểu, có nhiều con đỗ cử nhân, như: gia đình ông Nhiễu, ông Dư, ông Định có 5 bằng cử nhân. Gia đình ông Nhung có 8 bằng cử nhân. Tiêu biểu nhất là gia đình ông Ngô Văn Nhiệm có 13 bằng cử nhân.

Ông Ngô Văn Nhiệm năm nay đã gần 80 tuổi, từng là cán bộ ngành văn hoá và vợ là bà Vương Thị Kim Vĩnh 75 tuổi, từng là nhà giáo. Ông, bà đã vất vả cực nhọc một thời, lương ít con đông. Trong hoàn cảnh chiến tranh phá hoại phải sơ tán liên miên, tiếp theo là thời kỳ bao cấp khó khăn, phải xoay sở thế nào để nuôi dạy 7 người con ăn học. Ý thức được sự học của các con là sự nghiệp quan trọng bậc nhất và có ý nghĩa lâu dài. Ông bà đã phải vượt qua nhiều thử thách với quyết tâm dù khó khăn mấy cũng phải cho các con có đủ ăn, đủ mặc, cắp sách đến trường. Với đồng lương thấp của một cán bộ văn hoá, có những năm ông lại phải đi công tác xa nhà. Với lương giáo viên cấp 1 của bà cộng lại để duy trì cuộc sống cho cả nhà đã là khó khăn. Ông, bà đã phải tần tảo sớm hôm làm thêm nhiều việc, đan len thuê, bọc lạc thuê, cuốn thuốc lá, chạy chợ..., tranh thủ làm ngày, làm đêm cũng kiếm thu nhập thêm được bằng một tháng lương để nuôi các con ăn học. Về khó khăn của ông, bà thời ấy cũng có thể chép ghi được một chuyện dài.

Thấu hiểu, chia sẻ những khó khăn nhưng đầy nghị lực, quyết tâm vì tương lai con cái của bố mẹ, vì sự nghiệp lâu dài của bản thân mỗi người, các con của ông bà cũng đã bứt lên trên con đường học tập và đã đều thành đạt, lần lượt là: Ngô Hồng Quang, sinh năm 1958, đã tốt nghiệp đại học với bằng cử nhân ngoại ngữ, hiện đang làm ăn và công tác tại nước ngoài. Ngô Hồng Tuấn, sinh 1963, hai bằng cử nhân: Luật và Toán, hiện đang làm giám đốc Công ty kinh doanh bất động sản ở Hà Nội. Ngô Hồng Sơn, sinh 1970, bằng cử nhân ngoại ngữ, đang làm phó giám đốc Công ty Phalê ở Hà Nội. Ngô Hồng Thanh, sinh 1976, với 3 bằng cử nhân: 2 ngoại ngữ và 1 kinh tế, đang làm giám đốc một công ty kinh doanh ở Hà Nội. Ngô Kim Dung, sinh 1972, có 2 bằng cử nhân ngoại ngữ, đang công tác ở tổ chức Plant, chương trình quốc tế - Việt Nam. Cùng với 3 con dâu và 1 con rể có bằng cử nhân, cả thẩy gia đình ông bà Niệm - Vĩnh có đến 13 bằng cử nhân. Các con Ngô Hồng Long, Ngô Kim Tuyến tốt nghiệp Cao đẳng, đều là những người thành đạt, vốn làm ăn kinh doanh hiện nay cũng có đến hàng tỷ đồng. Bằng những kết quả của sự học này, gia đình ông Ngô Văn Niệm thật sự là một gia đình hiếu học tiêu biểu của dòng họ Ngô Văn.

Thái Hòa

(Theo dangcongsan.vn)