Một trong những biện pháp quan trọng để phát triển tổ chức hội và hội viên khuyến học mà tỉnh Nam Định thực hiện là chọn dòng họ để xây dựng các ban khuyến học.

Theo Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh Nam Định Nguyễn Phú Hậu, dòng họ hiếu học ở tỉnh Nam Định phát triển từ năm 1990, trước khi có Hội Khuyến học Việt Nam, do Huyện ủy, Ủy ban nhân dân huyện Nam Ninh (Nam Trực, Trực Ninh) khởi xướng vào đầu các năm học.

Số dòng họ ở Nam Định bằng 80% số dòng họ trong cả nước, đông nhất là họ Trần, họ Nguyễn… Mỗi làng có ít nhất 2 đến 3 dòng họ, thậm chí tới hàng chục dòng họ, như làng Bách Tính, làng Trà Lũ, làng Hưng Thịnh có 30 dòng họ, làng Hoành Nha có 54 dòng họ.

"Nam Định là vùng đất phì nhiêu, phù sa sông Hồng, sông Đáy bồi đắp. Hai dòng sông này đổ ra biển nên thủy hải sản phong phú, đa dạng. Vì vậy cư dân các vùng Thanh Hóa, Nghệ An, vùng đồng bằng và Trung du Bắc Bộ tụ cư về Nam Định cùng với cư dân bản địa khai khẩn đất hoang, lấn biển, chài lưới nên dòng họ ngày càng phát triển", Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh Nam Định thông tin.

Dòng họ trước hết là một cộng đồng dân cư, có các đặc trưng nổi bật là cùng chung huyết thống, truyền thống dòng họ gắn liền với yếu tố tâm linh; tổ chức dòng họ chặt chẽ, tự giác, kính trên, nhường dưới theo thứ bậc. Đặc biệt, vai trò của Trưởng tộc và Hội đồng gia tộc có uy tín lớn.

Mỗi dòng họ có một từ đường, nơi đi về linh thiêng của con cháu. Các dòng họ ngày nay có sự liên kết, trao đổi, thi đua cùng phát triển.

Với những đặc điểm trên, Hội Khuyến học tỉnh Nam Định đã thực hiện nhiều biện pháp để phát huy thế mạnh, tiềm năng của các dòng họ, khơi dậy, thôi thúc, động viên để ban khuyến học dòng họ thi đua nhau hoạt động.

Các bức trướng của Huyện ủy, Ủy ban nhân dân, các huyện, thành phố, cờ thi đua, bằng khen của Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam, của Ủy ban nhân dân tỉnh Nam Định đã kích hoạt các ban khuyến học hoạt động bền vững để xây dựng tổ chức hội và phát triển hội viên.

Đến nay, tổng số dòng họ của tỉnh Nam Định là 5.906. Số dòng họ đạt danh hiệu "Dòng họ học tập" là 4.409 (đạt 74,65%). Kết quả dòng họ học tập kéo theo kết quả gia đình học tập là 466.886/570.901 gia đình (đạt 75,99%).

Tính đến tháng 6/2022, toàn tỉnh Nam Định có 8.059 ban khuyến học, trong đó, ban khuyến học của dòng họ chiếm tỷ lệ cao. Hội viên Ban khuyến học dòng họ không chỉ là người đang ở quê hương mà cả những người xa quê vẫn tự nguyện là hội viên và tài trợ lớn cho các quỹ khuyến học, như Quỹ Người Mẹ Việt với 4 tỷ đồng.

Trong 312 đơn vị có quỹ khuyến học từ 100 triệu đồng trở lên tại Nam Định, có 151 đơn vị là các dòng họ.

Về quỹ khuyến học dư, tỉnh đến giữa năm nay, toàn tỉnh Nam Định có gần 192 tỷ đồng, 1/3 số đó là trong các dòng họ (65,7 tỷ đồng).

Ban khuyến học dòng họ phát triển đã thúc đẩy tinh thần học tập của thành viên trong các dòng họ. Đồng thời, tạo nên không khí thi đua sôi nổi thực hiện phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập trên địa bàn tỉnh Nam Định.

Phát huy kết quả đạt được, Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh Nam Định Nguyễn Phú Hậu cho biết, tỉnh sẽ phát triển thêm ban khuyến học ở những dòng họ chưa thành lập và thực hiện chất lượng chưa cao các tiêu chí mới về dòng họ học tập, giai đoạn 2022-2025.

(Theo Công dân và Khuyến học)