Lớp học ở vùng cao (ảnh: Lê Hà)

Ở những xã biên giới xa xôi, có người không mang danh hiệu nhà giáo nhưng đã ngày đêm không quản ngại khó khăn, tích cực và bền bỉ mở những lớp học xóa mù chữ, chống tái mù chữ, đem ánh sáng văn hóa đến cho bà con đồng bào dân tộc thiểu số.

Đại hội Thi đua yêu nước ngành Giáo dục lần thứ VI vừa qua có sự tham dự của hai gương mặt người thầy - người lính. Cùng với nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc, các anh còn gắn bó với sự nghiệp dạy chữ cho bà con dân tộc. Đó là: Thiếu úy Nguyễn Sĩ Tiến, Đồn Biên phòng Tén Tằn (Bộ đội Biên phòng Thanh Hóa) và Thượng úy Lương Sơn, Đồn Biên phòng Bù Đốp (Bộ đội Biên phòng Bình Phước).

Từ năm 2012 đến nay, Thiếu úy Nguyễn Sĩ Tiến của Đồn Biên phòng Tén Tằn đã tham gia mở lớp dạy xóa mù chữ, chống tái mù chữ cho người dân nơi anh công tác. Xã vùng cao biên giới Tén Tằn ở huyện Mường Lát, tỉnh Thanh Hóa, cách thành phố Thanh Hóa 300 km, có 7 bản chủ yếu là đồng bào dân tộc Thái và 1 bản dân tộc Khơ Mú. Đời sống của đồng bào các dân tộc gặp nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ đói, nghèo còn cao chiếm trên 34 %, trình độ dân trí thấp, phong tục, tập quán còn lạc hậu, việc quan tâm chăm lo đến vấn đề học tập chưa được chú trọng. 

Thiếu úy Nguyễn Sĩ Tiến tại Đại hội Thi đua yêu nước ngành Giáo dục lần thứ VI ở Hà Nội. (Ảnh: Quý Trung)

Những “thầy giáo” như anh gặp không ít khó khăn như bản thân chưa được đào tạo qua trường lớp về chuyên môn và kiến thức sư phạm, sự am hiểu phong tục tập quán chưa nhiều, hiểu và nói tiếng dân tộc còn hạn chế, thêm vào đó, người học lại là những phụ nữ bị luôn bận rộn với công việc nội trợ, làm nương, phát rẫy, nhận thức của bà con cũng không đồng đều, nhiều người còn mặc cảm… 

Anh kể: Những giờ học phụ thuộc vào nhiều yếu tố như thời tiết, ngày mùa, lại thường vào buổi tối mà một số bản chưa có điện lưới…Cả lý do nhiều chị em bỏ học giữa chừng do không được chồng con ủng hộ. “Cái khó nhất trong công tác xóa mù chữ đó là vận động được các học viên đến lớp và duy trì được sĩ số từ khi bắt đầu đến lúc kết thúc chương trình” – Anh Tiến chia sẻ. 

Anh phối hợp với Trung tâm giáo dục cộng đồng xã, cùng nhà trường, Phòng Giáo dục huyện để bồi dưỡng kỹ năng sư phạm, xây dựng chương trình học tập, biên soạn giáo án phù hợp với đặc điểm từng học viên. Anh cũng vừa vừa lên lớp vừa học tiếng dân tộc để khắc phục trở ngại bất đồng ngôn ngữ. “Chỉ trong một thời gian ngắn, được sự giúp đỡ của bà con và địa phương, tôi đã nhanh chóng hòa nhập với các học viên”. 

“Trong các buổi lên lớp, tôi đã kết hợp giữa tiếng phổ thông và tiếng dân tộc làm cho người học dễ hiểu và dễ nhớ hơn, tạo nên buổi học sôi động và hứng thú, chính vì thế, lớp học thu hút được đông đảo học viên tham gia ở mọi lứa tuổi”. 

Anh cho biết mình luôn phải dựa vào những người có uy tín trong thôn, bản và các hộ gia đình gương mẫu, có truyền thống hiếu học để vận động thuyết phục”, vận động chị em, chồng con trong gia đình họ xóa bỏ định kiến lạc hậu để tạo điều kiện cho chị em tham gia học tập. “Bản thân mình trong quá trình giảng dạy phải gần gũi chia sẻ động viên bà con. Mỗi khi họ ngại học, hoặc kêu khó thì phải bình tĩnh, ân cần, chỉ bảo đến từng người, không nóng nảy”. 

Ngoài ra, kết hợp cùng Hội phụ nữ xã, Ban quản lý thôn, bản, anh cùng những thành viên của lớp học còn thành lập các câu lạc bộ thêu, dệt thổ cẩm ở các thôn, bản tạo việc làm cho chị em. 

Anh vui mừng cho biết: Học viên các lớp học ở mọi lứa tuổi đã hiểu và hăng say học tập. Đặc biệt lớp học gần đây ở bản Chiên Pục vừa bế giảng vào tháng 7-2015 qua kiểm tra, đánh giá có 100% đã đọc thông viết thạo. Tén Tằn chấm dứt là xã trong tình trạng có học sinh đến tuổi mà không đến trường chiếm tỷ lệ cao, học sinh bỏ học nhiều. 

Từ kinh nghiệm của bản thân, anh Tiến cho rằng người làm công tác xóa mù chữ phải thật sự tâm huyết, đảm mê với công việc, biết hy sinh lợi ích riêng, biết nói tiếng dân tộc, am hiểu phong tục tập quán của đồng bào và đặc biệt phải “chịu khó bám dân, bám học viên và có sự chia sẻ đồng cảm cùng người học”. 

Thượng úy Lương Sơn được bổ nhiệm là Đội trưởng Vận động quần chúng thuộc Đồn Biên phòng Bù Đốp từ tháng 10-2011. 

Anh kể: Xã Thiện Hưng (huyện Bù Đốp, Tỉnh Bình Phước) có 13,5% là đồng bào dân tộc với nhiều hộ nghèo, cận nghèo. Năm 2011 có khoảng 340 người mù chữ, tập trung chủ yếu là đồng bào dân tộc. Anh đã cùng với đội Vận động quần chúng phối hợp với Ban phổ cập xóa mù chữ xã Thiện Hưng và Trường Tiều học Thiện Hưng C mở lớp xóa mù chữ cho đồng bào người dân tộc thiểu số. 

Thượng úy Lương Sơn đã trực tiếp đứng lớp cho 24 học viên tại Thôn 1 và Thôn 7 xã Thiện Hưng từ tháng 4-2012 đến tháng 3-2013. Khi kết thúc, lớp học đã được Phòng Giáo dục huyện Bù Đốp công nhận xóa mù chữ hoàn thành hết mức 3. Đồng thời, cùng các đồng chí trong đội, anh Sơn cũng mở lớp cho 25 học viên là đồng bào dân tộc thiểu số tại ấp Thiện Cư, và lớp học cũng đã được công nhận hoàn thành hết mức 3. 

Thượng úy Lương Sơn hướng dẫn bà con trồng lúa nước. (Ảnh: Báo Biên phòng)

Anh cho biết, để công tác xóa mù chữ cho bà con đạt kết quả, quá trình dạy học không những phải liên hệ sát thực tiễn, lồng ghép trao đổi linh hoạt tạo sự hứng thú cho học viên mà cả quá trình vận động duy trì sĩ số lớp phải làm thường xuyên, liên tục. 

Hiện nay, tỷ lệ mù chữ của bà con đồng bào trên địa bàn đã giảm rõ rệt. Anh Sơn cho biết: Các đồng chí trong đội thường xuyên không quản ngại khó khăn, thời tiết mưa hay nắng, ngày hay đêm, tích cực phối hợp cùng các ban ngành đoàn thể tổ chức vận động bà con tham gia lớp học xóa mù chữ, biết chữ để nâng cao trình độ, phát triển kinh tế, cải thiện đời sống của bản thân, gia đình và xã hội. 

Anh tự hào nói rằng: Từ bộ đội biên phòng, tôi đã trở thành “thầy giáo mang quân hàm xanh”.

(Theo Nhân Dân)