Trẻ em ở miền núi. (Ảnh: Internet)

Đây là câu chuyện không mới nhưng cũng không bao giờ cũ đối với nhân loại. Những năm gần đây, có một khái niệm được dùng khá phổ biến, đó là chất lượng cuộc sống, điều mà trước đây ít người đề cập đến trực tiếp.

Rõ ràng nhu cầu sống của con người luôn hướng đến sự hoàn thiện với việc không ngừng đòi hỏi cao hơn mỗi ngày về đời sống vật chất và tinh thần. Tuỳ theo hoàn cảnh mỗi cá nhân và quốc gia, tư duy tổ chức cuộc sống có thể phát triển theo cách khác nhau nhưng đều hướng đến mục tiêu cao đẹp nhất là vì con người.

Có rất nhiều yếu tố tác động trực tiếp đến chất lượng dân số, như sức khoẻ sinh sản, điều kiện kinh tế (mức sống, điều kiện sống, môi trường sống), số lượng dân số, tỷ lệ sinh, tư duy, năng lực tổ chức của người lãnh đạo... Theo quy luật của tạo hoá, cuộc đời con người đều trải qua các giai đoạn sinh, lão, bệnh, tử. Các giai đoạn ấy có mối quan hệ nhân quả. Vì thế, giai đoạn nào cũng quan trọng, trong đó giai đoạn đầu là quan trọng nhất. Ngay trước khi sinh, bà mẹ được chăm sóc thế nào thì chất lượng đứa con sẽ như thế. Nghĩa là, người phụ nữ khi mang thai, nếu được chăm sóc theo đúng yêu cầu của y học, một cách khoa học, nhất định sẽ sinh ra những đứa con khoẻ mạnh, thông minh. Quá trình trưởng thành, nếu điều kiện sống đầy đủ, môi trường sống đáp ứng các nhu cầu của con người sẽ cho một cơ thể khoẻ mạnh, cống hiến tốt cho xã hội. Từng lứa tuổi có nhu cầu sống riêng, đòi hỏi khác nhau về các nhu cầu vật chất và tinh thần. Giai đoạn bắt đầu ảnh hưởng rất nhiều đến giai đoạn kết thúc, nhưng trong suốt cuộc đời mỗi con người nếu chất lượng sống tốt sẽ không chỉ là kéo dài tuổi thọ mà còn là cải tạo giống nòi, tác động tích cực trở lại với sự phát triển của xã hội.

Không ai phủ nhận một thực tế, chất lượng dân số và chất lượng sống của người Việt Nam trong nhiều năm trở lại đây có những bước tiến đáng kể, trong đó bắt đầu bằng việc chăm sóc sức khoẻ sinh sản được Đảng, nhà nước ta đặc biệt quan tâm đầu tư, chăm lo. Điều kiện sống của người dân từng bước cải thiện, bây giờ con người không chỉ đủ ăn mà còn được ăn ngon, mặc đẹp, được thụ hưởng những giá trị tinh thần phong phú, hấp dẫn: vui chơi, giải trí...phù hợp với nhu cầu của từng lứa tuổi. Công tác dân số- kế hoạch hoá gia đình được Đảng, Nhà nước xác định là một bộ phận quan trọng trong chiến lựoc phát triển kinh tế- xã hội, là yếu tố cơ bản để nâng cao chất lượng cuộc sống của con người. Dân số vừa là mục tiêu vừa là động lực của sự phát triển nhằm ổn định quy mô, cơ cấu, phân bố và nâng cao chất lượng dân số. Mục tiêu của sự phát triển là nâng cao chất lượng sống và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của con người, mục tiêu đó chỉ có thể đạt được khi quy mô, tốc độ tăng trưởng dân số, sự phân bố dân cư và nguồn nhân lực thực sự phù hợp và tác dộng tích cực đến sự phát triển. Tuy vậy, trong những năm qua, ở nước ta, quy mô dân số lớn, vẫn tiếp tục gia tăng về số lượng tuyệt đối, song tốc độ gia tăng có xu hướng giảm. Với dân số hiện nay, nước ta đứng hàng thứ 3 ở khu vực Đông Nam Á và hàng thứ 13 trên thế giới. Mặc dù đã 2 năm liên tiếp, chúng ta đạt mức sinh thay thế, nhưng chưa vững chắc, vẫn tiềm ẩn nguy cơ thiếu bền vững. Cơ cấu dân số cũng có sự thay đổi, từ cơ cấu dân số trẻ, nay đang bước vào thời kỳ “dân số vàng” và dĩ nhiên trong mươi năm tới sẽ tiến tới cơ cấu “dân số già”; tỷ số giới tính khi sinh có xu hướng tăng mạnh báo động tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh (như Trung quốc trong những năm 1980). Phân bố dân cư ở nước ta không đồng đều giữa các vùng lãnh thổ, chủ yếu do điều kiện tự nhiên về địa lý. Chỉ số phát triển con người (HDI) tiếp tục gia tăng, nhưng vẫn ở mức thấp so với nhiều nước trong khu vực và thấp xa so với các nước công nghiệp. Một số chỉ báo về sức khoẻ bà mẹ, trẻ em được cải thiện đáng kể nhưng còn ở mức thấp. Các yếu tố về thể lực con người rất thấp, đặc biệt có tới 6,3% dân số bị tàn tật với các mức độ khác nhau, có 1,5% dân số bị thiểu năng về trí tuệ, không đủ khả năng tự sinh hoạt và nuôi nấng bản thân. Các tố chất về tầm vóc thể lực của người Việt Nam còn nhiều hạn chế, đặc biệt là chiều cao, cân nặng và sức bền còn rất thấp so với nhiều nước trong khu vực. Tuổi thọ trung bình của người Việt Nam ngày càng cao ( 73 tuổi năm 2008) nhưng tuổi trung bình sống khoẻ mạnh chỉ đạt bình quân trên 50 tuổi.

Chủ đề của Ngày Dân số thế giới năm nay đã được Liên hợp quốc xác định là “Đối phó với khủng hoảng kinh tế: đầu tư cho phụ nữ là lựa chọn sáng suốt”. Với Việt Nam, kết quả về chăm sóc sức khoẻ bà mẹ, trẻ em là cơ sở để chúng ta hoàn thành mục tiêu thiên niên kỷ về giảm 2/3 tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi trước năm 2015 và có thể hoàn thành mục tiêu giảm ¾ tỷ lệ chết bà mẹ.

Chất lượng cuộc sống, chất lượng dân số là mục tiêu chiến lược của mọi quốc gia đã và đang hướng tới. Đương nhiên, trên con đường phấn đấu ấy không ít trở ngại, khó khăn, thách thức. Ở Việt Nam, vướng mắc nhất là sự thiếu đồng bộ trong tư duy và hành động. Đầu tư cho lĩnh vực y tế thiếu cân đối nên tuyến y tế cơ sở quá mỏng, yếu, sinh ra tính trạng quá tải ở bệnh viện tuyến trung ương, cung không đáp ứng cầu, nảy sinh tiêu cực ảnh hưởng đến y đức người thày thuốc. Do tầm nhìn về quy hoạch thấp nên chất lượng cuộc sống của người dân chưa được đảm bảo- thiếu chỗ vui chơi, giải trí công, môi trường sống bị ô nhiễm do khí thải của các phương tiện cơ giới, của ao hồ ô nhiễm, rác thải, nơi ở cũ nát, chật hẹp...

Quốc hội đã thông qua Luật Bình đẳng giới và Luật phòng, chống bạo lực gia đình, đồng thời điều chỉnh một số bộ luật có liên quan như Luật đất đai, Luật Hôn nhân và Gia đình... Chính phủ đã ban hành Chiến lược hành động quốc gia vì sự tiến bộ của phụ nữ đến năm 2010. Đó là những cơ sở quan trọng để xã hội từng bước thực hiện tốt quyền công dân, chăm lo cho sự nghiệp “ trồng người” bắt đầu bằng việc sinh con, nuôi dưỡng, vun trồng cho con cái phát triển đảm bảo chất lượng theo mong muốn.

Chăm lo nâng cao chất lượng dân số là chăm cái gốc của cái cây. Nói một cách cụ thể là từng bước nâng cao chất lượng sống của mọi công dân. Điều này phụ thuộc không chỉ vào điều kiện kinh tế đất nước mà còn bị chi phối và quyết định bởi tư duy của người lãnh đạo khi lựa chọn các giải pháp khả thi để hoàn thành mục tiêu chiến lược của mỗi quốc gia./.

Văn Hùng

(Theo dangcongsan.vn)